Yaşadığımız ekosistemde bir çok canlı bulunmaktadır ve bu canlıların birbirleriyle olan etkileşimleri ile yaşam döngüsü sürdürülmektedir. Yaşam dediğimiz bu döngüde bir eksiklik meydana gelse ne olur ? Yaban arılarının bu etkileşimdeki rolü nedir ? Arısız bir dünyada yaşam mümkün müdür ? Küresel ısınma en çok hangi hayvanları etkilemektedir ?
Hem Avrupa da hem de Kuzey Amerika da bulunan ve tozlaşmada oldukça büyük bir öneme sahip olan yaban arılarının, global ısınma yüzünden gün geçtikçe yaşam alanlarının daraldığı, iklim değişikliğinin etkileri üzerinde yapılan kapsamlı çalışmalar sonucu bilim insanları tarafından gözlenmiştir.
Araştırmacılar, yaban arısının geçmişten günümüze kadar bulunan 420.000' den fazla türünü incelemişler ve iklim değişikliği yüzünden kıtasal bir ölçekte yaban arılarının azaldığını onaylamışlardır.
Yaban Arılarında Gözlenen Azalmanın Ekonomiye Etkisi
"Arıların yaşam alanlarında gözlenen daralma yaban arıları için oldukça tehlikeli bir durumdur. Yaban arıları bir çok bitkiyi tozlaştırarak insanlar ve yaban hayatı için besin sağlar." diyen Vermont Üniversitesinde bir bilim insanı olan Leif Richardson, yeni araştırmalarda önderlik etmektedir. Aynı zamanda: "Eğer yaban arılarındaki bu azalmayı durduramazsak yüksek besin fiyatları, azalan çeşitlilik ve diğer sorunlarla karşı karşıya kalacağız." demiştir.
Ottawa Üniversitesinde bir biyolog olan Jeremy Kerr " Polinatörler, besin kalitesi ve ekonomimiz için hayati önem taşırlar ve iklim değişikliği yüzünden bu polinatörlerin geniş çaptaki kaybı her ikisini de azaltacaktır. Bu durumun nedenini anlamaya ve kıtasal ölçekte polinatörler için nasıl bir bakış açısı geliştirebileceğimizi anlamamız lazım fakat bizim yapabileceğimiz en önemli şey sıcaklık artışını azaltacak ciddi bir girişimde bulunmaktır." demiştir.
İklim değişikliği ile içinde kelebekleri de bulunduran oldukça fazla çeşitteki hayvan türlerinin, yaşam alanlarını genişletmek için yayıldığı gözlenmiştir. Çeşitli hayvan gruplarının yaptığı yayılıma göre, Güney kıyılarındaki yerleşim gösterdikleri alanlar sabit kalırken, Kuzey kıyılarındaki yerleşim yerleri Kuzey kutbuna doğru kaymıştır. Fakat yaban arılarında bu davranış gözlenmemiştir. 14 bilim insanından oluşan bir grubun yaptığı çalışmada, kuzeyde bulunan çok fazla sayıdaki yaban arısı türlerini içeren popülasyon herhangi bir yayılım göstermeden mevcut yerlerini korumuşlardır. Fakat güney kıyılarında bulunan popülasyonlar ekvatordan uzağa göç etmişlerdir.
Bu durumu şaşırtıcı bulan Richardson:" Arılar güney kıyılarındaki alanlarını kaybediyorlar ve kuzey kıyılarındaki alanlarında yayılım göstermekte başarısız oluyorlar. Böylece arıların habitat çeşitliliği ve alanı azalıyor." demiştir.
Yeni bir çalışmada, yaban arılarının azalmasındaki nedenin böcek ilaçları olmadığı, yaban arılarının popülasyonları ve sağlığı üzerinde iki önemli tehdidin olduğunu göstermiştir. Buna karşılık araştırmacılar açık bir şekilde bunun nedeninin yüksek sıcaklığa bağlı olarak ' Yaşam Alanlarındaki Daralma' nın neden olduğunu söylemişlerdir. Ayrıca iklimsel değişim sonucu daha yüksek irtifalardaki habitat alanlarının da daraldığı bulunmuştur. Yüksek irtifalara hareketin gereksiz olduğu söylenemez ve arılar henüz bu yaşam alanlarını kaybetmiş sayılmazlar fakat er ya da geç bu alanları da kaybedeceklerdir.
Yaban Arılarının Yüksek Sıcaklıkta Azalmasına Getirilen Evrimsel Açıklamalar
110 yıldan fazla zamandır tutulan kayıtlar, yaban arılarının Avrupa ve Kuzey Amerika'da bulunan alanlarından güney kıyılarında yaklaşık olarak 185 mil (300km) kaybettiklerini göstermektedir. Bu kayıp daha önce eşi benzeri görülmeyen bir olaydır. Yaban arılarının şuan karşılaşmış oldukları bu sorun için evrimsel bir açıklama olabilir. Böcekler aleminin diğer bir çok türü tropikal iklimlerden orjin almışlardır ve bu alanlarda farklılaşıp çeşitlenmiştir. Yüksek sıcaklıklar, onların evrim sürecinde daha iyi bir adaptasyon sağlamalarına izin vermiş olabilir. Böylece iklimsel değişiklikleri tolere edebilirler. Fakat yaban arıları bu böcek türlerine zıt olarak soğuk iklimin görüldüğü alanlardan orjin almıştır ve sıcaklığı tolere edebilecek bir adaptasyon geliştirmemişlerdir. Bu evrimsel açıklama yaban arılarının güney kıyılarındaki yaşam alanlarının daralmasını ve sıcaklık artışı gözlenen kuzeyde yayılmalarının neden geri kaldığını açıklamaya yardımcı olabilir.
Yaban Arılarının Yeni Alanlara Göçünün Desteklenmesi
Bu probleme karşılık olarak bilim insanları etkileyici bir çözüm önermişlerdir. Arı popülasyonlarının yeni alanlara göçü, onların hayatta kalmasını destekleyebilir. Bu 'Göçün Desteklenmesi' fikri koruma biyolojisi arasında on yıldan daha uzun bir süredir değerlendirilmiş ve tartışmaya yol açmıştır. Fakat küresel ısınma devam ederken bu görüş destek görmektedir.
"Bu türlerin, insanların neden olduğu iklim değişikliğinin etkileriyle mücadele edebilmesi için yeni stratejilere ihtiyacımız vardır. Fakat bu çalmada en önemli mesaj ' Sıcaklık artışını durdurmak ya da tersine çevirmektir.'"
Bu bulgular b,r çok bitki için -özellikle bazı ekinler " yaban mersini gibi"- felaket anlamına gelmektedir. Çünkü bu bitkiler tozlaşmak için yaban arılarına bağımlıdırlar. Kısacası yaban arısının olmadığı bir yaşam düşünülemez !
0 yorum :
Yorum Gönder